op de foto: Boven v.l.n.r. hr. Bruno Witmayer, Eugen Janusz,Z. Bujak, Bogdan Furmanek, Marien, Robert, Sjors Budrikus (Lit), Karel Kuchinski,?,?, Sigmund, olek, Nowak.
Zittend: v.l.n.r. Metek Szelag, Theo Rik, Jan, Johan Rog, Genek Jakubowski, Stanislaw Turkawski, Wladek Kaczmarek en Tadek Slebioda.
Recentelijk hadden Olaf en ik een onderhoud met de nog in Ulft wonende Hr. Nowak.
Hij werd op 16 jrg leeftijd in het Poolse plaatsje Czestochowa tijdens een razzia door de Duitsers opgepakt en naar Duitsland getransporteerd.
Hij kwam in een soort werkkamp terecht in Kassel en werd te werk gesteld in een ijzergieterij.
Vanaf 1943 werd hij geregeld blootgesteld aan geallieerde luchtbombardementen.
De Duitsers verdwenen tijdens zo'n luchtaanval in de bunkers, maar de dwangarbeiders moesten hun toevlucht en beschutting maar zoeken in het fabriekgebouw.
April 1945 werd hij en de andere dwangarbeiders bevrijdt door het Amerikaanse leger en kwam via allerlei omzwervingen in diverse opvangkampen terecht. Hun werden voor de keus gesteld, repatriering naar Polen of naar een geallieerd land te gaan.
Terug naar Polen was praktisch onmogelijk, dit stond inmiddels onder Russische (communistische) overheersing.
In de hoop dat de tijden zouden veranderen en repatriering toch ooit mogelijk zou zijn kozen velen voor een verblijf in Europese landen.
Deze opvangkampen werden bezocht door deputaties uit alle landen die wel een aantal Polen wilden opnemen, daaronder waren ook werfcomités uit Nederland.
De Wederopbouw "Herrijzend Nederland" vond plaats en er was behoefte aan mankracht, ook moesten de arbeidsplaatsen opgevuld worden van die mannen die toen vanuit Nederland in Indonesië werden ingezet.
19 december 1947 kwam dhr. Nowak met nog een 20 tal landgenoten in Ulft aan om bij de DRU te gaan werken.
Zijn enige bezittingen waren 2 stuks afgedankte uniformen van het Amerikaanse leger
hij woog nog maar 52 kg.
Op een vrijdag kwamen ze aan, 's maandags kon hij al aantreden in de emailleerfabriek. Ze sliepen boven de modelzolders,het huidige Schaftlokaal, op een soort van veld-en stapelbedden.Er was geen verwarming een extra deken moest maar helpen.
De werkweek bestond uit 6 dagen en er was een ploegendienst. Maandgeld FL 47,--
waarvan FL 24,-- in mindering werd gebracht voor kost en inwoning.
Het eten werd verzorgd door caférestaurant "Beatrix" eig. Jansen op de hoek van de Hutteweg. Hr. Nowak herinnerde nog goed zijn 1e Ulftse Kermis, een landgenoot van hem wilde gebruik maken van een attractie en had hiervoor reeds betaald. De exploitant was echter een andere mening toegedaan er ontstond een woordenwisseling en op een gegeven moment werd de politie erbij gehaald. Uiteindelijk verliep dit in een vechtpartij waarin de Ulftse Hermandad een groot aandeel had.
Het schrijnende van dit alles was echter dat desbetreffende landgenoot deel uit gemaakt had van het Poolse bevrijdingsleger (Market Garden)!!
In 1958 zag dhr. Nowak voor het eerst na 18 jaar zijn ouders en zus terug.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten